بر اساس برجام و فرمان رهبر معظم انقلاب، لازم بود خروج قلب رآکتور اراک پس از امضاء چند قرار داد با طرف خارجي و تعيين شرح وظايف آنها بصورت ريز و جزئي و همچنین نحوه پرداخت هزنیه ها باشد که اين اتفاق نيافتاده و اين سوال را به وجود آورده است که آيا طرف مقابل نسبت به اين تعهد خود سر باز زده است؟ آنچه روشن است این نکته مهم است که به علت عجلسه سرسام آور دولت در تعطیلی تاسیسات هسته ای کشور، رآکتور اراک بدون وجود قرارداد اجرایی با طرف خارجی، اکنون از کار افتاده و قلب آن با بتن پر شده است. 

عجله بیش از حد دولت برای به تعطیلی کشاندن صنایع هسته ای کشور به حدی بوده است که با وجود الزام فرمان رهبر انقلاب و همچنین متن برجام برای تنظیم قرار داد بازطراحی رآکتور اراک پیش از خارج کردن قلب رآکتور، سازمان انرژی اتمی بدون وجود این قرار داد اقدام به خارج کردن قلب رآکتور و بتن ریزی در این قلب این دستاورد بزرگ علمی و فناوری دانشمندان ایرانی کرده است.

به گزارش «پايگاه خبري تحليلي رئيس جمهور ما»؛ بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفتگو با خبر ساعت ۱۴ پنج شنبه مورخ ۲۴ دى ۱۳۹۴ شبکه اول سیما با اشاره به اینکه قرارداد بازطراحی با طرف چینی و امریکایی منعقد نشده است گفت:
برای بازطراحی راکتور اراک حتما چینی ها حضور دارند برای بازطراحی راکتور سند بسیار قوی ای امضا شده که در آن کشورها تعهدات خود را اعلام کرده اند... ما هم سند رسمی داشتیم و هم قراردادهای فرعی که درحال تنظیم است آنچه که مهم است ما کار فرعی را به خارجی ها میسپاریم و کار اصلی در دست خودمان است.
با این وجود اما کمالوندی از پایان کار رآکتور اراک و بتن ریزی در قلب آن خبر داده و اعلام کرد: ما دیروز مرحله نهایی خروج قلب راکتور اراک را انجام دادیم و امروز هم تا حدود یک ساعت پیش کار ما کاملا تمام شد. همچنین حفره های کلندریا نه قلب آن ، با سیمان پر میشود. این کار تمام شده و عصر امروز توسط بازرسان آژانس راستی آزمایی میشود و در گزارش آنها می آید و یکی دو مورد کار کوچکی که باقی مانده ظرف امروز و فردا انجام میشود و رسیدن به مرحله اجرای برجام خیلی نزدیک است. عصر امروز بازرسان در اراک خواهند بود و گزارش های خود را می فرستند دوستان ما هم در وین حضور دارند و آخرین کارهای نوشتاری در حال انجام است. کارهایی که باید انجام می شده از طرف دو طرف انجام شده و با پایان کارهای نوشتاری امروز یا فردا وارد مرحله اجرا می شویم.
اما در شرایطی قلب رآکتور اراک توسط دولت با بتن پر شده است که رهبر معظم انقلاب در یکی از بندهای فرمان خود درباره اجرای برجام، دولت را ملزم به عقد قرارداد اجرایی مشخص با طرف مقابل برای بازطراحی اراک، پیش از اعمال هرگونه تغییرات در این ساختار کرده بودند: رابعاً: اقدام در مورد نوسازی كارخانه‌ اراك با حفظ هویت سنگین آن، تنها در صورتی آغاز خواهد شد كه قرارداد قطعی و مطمئن درباره‌ی طرح جایگزین و تضمین كافی برای اجرای آن منعقد شده باشد.
این در حالی است که متن برجام نیز از لزوم وجود این قراردادها برای چند بار سخن گفته است:
  پیش از رسیدن به روز اجرا، یک سند که در آن تعهدات محکم آنها در پروژه مدرن سازی اراک بیان شده است را جمع بندی خواهند کرد که یک مسیر مطمئن رو به جلو برای مدرن سازی راکتور فراهم نموده و مسوولیت های به عهده گرفته شده توسط اعضای ۱+۵ بویژه در حوزه های کلیدی نظیر طراحی، بازبینی طراحی و صحه گذاری، ساخت قلب راکتور، طراحی، ساخت و تامین سوخت، ایمنی و امنیت، پسمانداری یا پردازش سوخت مصرف شده، همین طور تامین مواد، تجهیزات و سیستمهای ابزار دقیق و کنترل، و قراردادهایی که متعاقباً منعقد خواهد شد.
با وجود این شروط، ایران و ۱+۵ سندی سیاسی و کلی را برای بازطراحی رآکتور اراک در آبانماه گذشته به امضا رساندند و بر اساس آن مقرر شد تا کارگروهی متشکل از چین، ایران و امریکا قرارداد دقیق و اجرایی این عملیات را منعقد کنند. عباس عراقچی در این باره در کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: در خصوص اراک، سند رسمی باز طراحی اراک امضا شده است و اکنون در حال امضاء توافق با چین برای مدرنیزه کردن راکتور اراک هستیم.
محمد جواد ظریف نیز در گفتگویی با سایت خانه ملت درباره لزوم وجود سند موسوم به قرارداد اجرای بازطراحی رآکتور اراک گفت:
سند رسمي راکتور اراک در سه مرحله تهيه مي شود. در مرحله اول بيانيه و يادداشت اعلام نيت بين صالحي و وزير انرژي آمريکا و همتاي چيني انجام شد و همزمان با روز تصويب توسط کاخ سفيد، روي سايت آمريکا قرار گرفت. مرحله دوم سند رسمي يا در سطح وزرا يا سطح مناسب ديگري بين ايران و همه اعضاي گروه ۱+۵ امضا خواهد شد. پيش نويس آن قطعي شده است و منتظر نهايي شدن و امضا هستيم. مرحله نهايي در واقع در خصوص اسناد و جزييات هر يک از پروژه‌هاي مربوط به راکتور اراک است. بازطراحي راکتور اراک احتمالا تک پژوه اي نخواهد بود بلکه طي پروژه متعددي صورت مي گيرد.
حسن روحانی نیز از نقش دو دولت در بازطراحی اراک خبر داده و در همایش شرکت های دانش بنیان حوزه سلامت در این باره گفته بود:
آنها می‌گفتند راکتور آب سنگین برای ما قابل قبول نیست و حتی می‌گفتند کلمه آب سنگین را به کار نبرید اما بعد از ماه‌ها مذاکره در نهایت هم آب سنگین را پذیرفتند و هم راکتور ۴۰ مگاواتی اراک را و هم اینکه نوع راکتور آب سنگین باشد و توسط خودشان یعنی به کمک دو کشور گروه ۱+۵ ایران بتواند این راکتور را مدرنیزه کند.
از سوی دیگر معاون علی اکبر صالحی نیز خروج قلب رآکتور اراک بدون وجود این قرارداد را بی عقلی دانسته و در روزهای گذشته اعلام کرده بود:
در مورد اقدامات ایران بر روی کالندریای اراک باید ابتدا قرارداد بازطراحی راکتور میان ایران و چین نهایی و امضا شود و بعد از آن کالندریا خارج شده و بتن ریزی صورت می گیرد. البته یک سری اقدامات اولیه صورت گرفته اما کالندریا بر خلاف آنچه در برخی اخبار گفته شده هنوز از قلب راکتور خارج نشده است زیرا اگر قبل از قرارداد نهایی کالندریا را خارج کنیم بدون تضمین لازم خواهد بود و کار عاقلانه ای نیست.
اما روز گذشته عراقچی آب پاکی را روی دست همه ریخت و اعلام کرد که قراردادی با خارجی ها در کار نیست و قرارداد بازطراحی رآکتور اراک با یک شرکت ایرانی منعقد شده است:
در زمینه نیروگاه اراک قرارداد اصلی با یک شرکت ایرانی بسته شده و موظف است کار این نیروگاه را به پایان برساند و برای اتمام کار اراک هر کاری که لازم دارد با کشورهای ۱+۵ قرارداد می بندد. اگر به فرض، آنها (۱+۵) برای تکمیل این کار نیامدند، شرکت ایرانی کار مدرن سازی اراک را به پایان می رساند. ما توانایی آن را داریم. در مورد اراک هیچ نگرانی وجود ندارد و توانایی ایران محفوظ است.
و حال آنکه بر اساس برجام و فرمان رهبر معظم انقلاب، لازم بود خروج قلب رآکتور اراک پس از امضاء چند قرار داد با طرف خارجي و تعيين شرح وظايف آنها بصورت ريز و جزئي و همچنین نحوه پرداخت هزینه ها باشد که اين اتفاق نيافتاده و اين سوال را به وجود آورده است که آيا طرف مقابل نسبت به اين تعهد خود سر باز زده است؟
آنچه روشن است این نکته مهم است که به علت عجلسه سرسام آور دولت در تعطیلی تاسیسات هسته ای کشور، رآکتور اراک بدون وجود قرارداد اجرایی با طرف خارجی، اکنون از کار افتاده و قلب آن با بتن پر شده است.
(+)

https://miniurl.ir/XhmwQ