یکی از مهمترین حوزه های استراتژیک در عرصه سیاسی جمهوری اسلامی، حوزه سیاست خارجی می باشد که حسب دائره برداشت ها و تعریف های مختلف موجود در عالم سیاست پیرامون دیپلماسی و باید ها و نبایدهای متناسب با گفتمان های سیاسی هر گروه، حزب و تشکیلات فعال در این حوزه، پرداخت به آن از حیث تبیین دیدگاه امام جامعه اسلامی و تطبیق دیدگاه های رایج با آن را ضروری  می نماید.

امام خامنه ای 22 مرداد 1393 در دیدار وزیر امور خارجه، سفیران و مسئولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور، ضمن بیان اهمیت کار دیپلماسی ، شروط و لوازم یک دیپلماسی موفق را در قالب شش شرط عمده تقسیم بندی ، ویژگی های دیپلماسی ایرانی را تبیین و اهداف،سیاست‌های کلان و خطوط قرمزی که باید به طور دائم مد نظر مسئولان سیاست خارجی باشد را متذکر گردیدند که جمع فرمایشات ایشان را می توان به عنوان «منشور سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» نام برد.

جدول ذیل(مهم) سر فصل خطوط و شاخصه های این منشور را ترسیم و جزئیات این شاخصه ها را برجسته می نماید.

برای مشاهده نمودار فوق بر روی آن یا اینجا کلیک نمایید

متن کامل سخنرانی امام خامنه ای در دیدار وزیر امور خارجه، سفیران و مسئولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور

دانلود لینک مستقیم فایل پی دی اف «منشور سیاست خارجی» در قطع A3 و با حجم 400 کیلو بایت

اولین گفتار از سلسله مباحث «تبیین» به نکته خوانی فرمایشات و دیدگاه های امام خامنه ای در حوزه سیاست خارجی که در 22 مرداد 1393 عنوان گردیده و در قالب «منشور سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»در بالا به نظر رسید، می پردازد.

مبحث یادشده که در قالب جدول تطبیقی ارائه گردیده، به موضوعات تعامل با جهان(از جمله رابطه و مذاکره با آمریکا)، )خطوط قرمز هسته ای و حوادث غزه و فلسطین می پردازد.

  

برای مشاهده نمودار فوق بر روی آن یا اینجا کلیک نمایید

دانلود لینک مستقیم فایل پی دی اف «تبیین منشور سیاست خارجی» در قطع A3 و با حجم 400 کیلو بایت

حضرت امام خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی یکشنبه -مورخ ۱۳۹۴/۰۸/۱۰- در دیدار وزیر امور خارجه و سفرا و کارداران جمهوری اسلامی، با تبیین «اصول و راهبردهای ثابت و پایدار سیاست خارجی در قانون اساسی و الزامات ناشی از این اصول و سیاست‌ها»، راه‌حل‌های منطقی و مستحکم ایران درباره‌ی مسائل مهم منطقه از جمله سوریه، یمن و بحرین را تشریح و تأکید کردند: اهداف آمریکا در منطقه، ۱۸۰ درجه با اهداف ایران، متفاوت است.

امام خامنه‌ای، سیاست خارجی کشور را همان سیاست خارجی نظام در قانون اساسی خواندند و خاطرنشان کردند: این سیاست خارجی متخذ از اسلام و منبعث از اهداف و آرمان‌های انقلاب است و مسئولان وزارت خارجه و سفرا و کارداران در حقیقت «نمایندگان، سربازان و خدمتگزاران این اصول و آرمان‌ها» هستند.
ایشان در همین زمینه افزودند: سیاست خارجی کشور مانند همه‌ی کشورهای جهان بر منافع بلندمدت و اصول و ارزش‌ها استوار است و با رفت‌وآمد دولت‌ها با سلایق سیاسی گوناگون، تغییر نمی‌کند؛ دولت‌ها فقط در تاکتیک‌ها و ابتکارات اجراییِ راهبردهای سیاست خارجی تأثیرگذار و دخیلند.
رهبر معظم انقلاب افزودند: همه‌ی تاکتیک‌های دیپلماسی در دولت‌های مختلف باید در خدمت پیشبرد اصول سیاست خارجی در قانون اساسی باشد و نمایندگان سیاسی ایران در خارج، خود را نماینده و مدافع جدی و منطقی سیاست‌های نظام بدانند.
امام خامنه‌ای با اشاره به تبلیغات پُرحجم بیگانگان درباره‌ی «تغییر اجباری یا خودخواسته» در سیاست خارجی جمهوری اسلامی افزودند: این تحلیل خوش‌خیالانه‌ی غربی‌ها، در حقیقت ناشی از فشار این واقعیت است که سیاست خارجی جمهوری اسلامی، لااقل در سطح منطقه همچون سدّی مستحکم و صخره‌ای استوار، مانع از یکه‌تازی‌های قدرت‌های سلطه‌گر به‌ویژه آمریکا شده است و آنها، همیشه در آرزوی تغییر این سیاست‌ها هستند.
رهبر معظم انقلاب سیاست‌های آمریکایی‌ها در منطقه‌ی بسیار حساس غرب آسیا را، علت اصلی اوضاع نابسامان منطقه برشمردند و افزودند: برخلاف نظر برخی افراد، آمریکا بخش عمده‌ی مشکلات منطقه است نه بخشی از راه‌حل مشکلات.
ایشان با تأکید مجدد بر اینکه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ساخته‌ی این و آن نیست بلکه مبتنی بر اصول مستحکم قانون اساسی است افزودند: در قانون اساسی، اسلام معیار سیاست خارجی است بنابراین موضع‌گیری در مقابل کشورها و مسائل مختلف، باید مختصات دینی داشته باشد.
امام خامنه‌ای با اشاره به دیگر اصول سیاست خارجی در قانون اساسی از جمله تعهدات برادرانه به همه‌ی مسلمانان جهان، حمایت بی‌دریغ از مستضعفان جهان، طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب در همه‌ی زمینه‌ها، حفظ استقلال همه‌جانبه، دفاع از حقوق همه‌ی مسلمانان، عدم تعهد به قدرت‌های سلطه‌گر، روابط صلح‌آمیز متقابل با دولت‌های غیرمحارب، خودداری از هرگونه دخالت در امور داخلی ملت‌ها و حمایت از مبارزات حق‌طلبانه‌ی مستضعفان در مقابل مستکبران در هر نقطه از جهان افزودند: این اصول جذاب، نو و والا، ذهن ملت‌ها به‌خصوص نخبگان را به خود جلب کرده است.
ایشان افزودند: سیاست خارجی جمهوری اسلامی با این راهبردها و مختصات، سیاست خارجی انقلابی است و اگر در اجرا با راهکارهای هوشمندانه همراه شود، آثار شگفت‌انگیزی به همراه می‌آورد و ظرفیت حل بخش مهمی از مشکلات جهان اسلام را داراست.

برای دریافت نسخه PDF جدول اینجا کلیک نمایید

 


رهبر معظم انقلاب با اشاره به برخی آثار مثبت اجرای راهبردهای سیاست خارجی افزودند: اجرای سیاست‌های انقلابی در هر زمینه، از جمله عرصه‌ی دیپلماسی باعث افزایش اقتدار و تأثیرگذاری، ارتقای جایگاه کشور و عزت و اعتبار ایرانیان در میان ملت‌ها می‌شود.
امام خامنه‌ای با تأکید بر تداوم بی‌وقفه‌ی راهبردهای ثابت سیاست خارجی افزودند: ادعا نمی‌کنیم به همه‌ی اهداف خود رسیده‌ایم یا حتی نزدیک شده‌ایم چون اجرای «سیاست خارجی انقلابی» در عمل با برخی غفلت‌ها، کم‌کاری‌ها، ناهوشمندی‌ها و موانع خارجی همراه بوده است اما جایگاه عزتمند فعلی کشور، مدیون همین سیاست‌های حکیمانه است و اگر به این اصول عمل نکرده بودیم، خدا می‌داند در داخل مرزها، با چه مشکلات و ضربات عجیبی، دست به گریبان می‌شدیم.
امام خامنه‌ای در جمع‌بندی این بخش از سخنانشان، خطاب به مسئولین وزارت خارجه و سفرا و کارداران تأکید کردند: با «استحکام و اقتدار و افتخار»، ادامه‌ی اصول انقلابی و راهبردهای ثابت سیاست خارجی را تکرار کنید تا بیگانگان و دنباله‌های داخلی آنان، به تغییر در سیاست خارجی جمهوری اسلامی دل خوش نکنند.
رهبر معظم انقلاب در ادامه‌ی سخنانشان به الزامات ناشی از پایبندی به اصول و راهبردهای سیاست خارجی پرداختند.
ایشان خاطرنشان کردند: توجه داشته باشید که تاکتیک‌های سیاست خارجی باید در خدمت مبانی راهبردی باشد نه اینکه به اسم تاکتیک، بر ضد اصول عمل شود.
رهبر انقلاب «اعتماد به نفس، صراحت و استحکام در مواجهه با عوامل مخالف و موانع» را از دیگر الزامات سیاست خارجی خواندند و در عین حال افزودند: البته هنر دیپلماسی این است که ایده‌ها و موانع را طوری بیان کند که تأثیرگذار باشد.
ایشان منطق جمهوری اسلامی در مسائل منطقه را دنیاپسند و محکم برشمردند و در تشریح راه‌حل‌های ایران برای این مسائل افزودند: در مسئله‌ی فلسطین ما ضمن نفی رژیم غاصب و جعلی و محکومیت شدید فجایع و جنایات روزانه‌ی این رژیم، برگزاری انتخابات با حضور همه‌ی فلسطینی‌ها را پیشنهاد کرده‌ایم که با موازین جاری دنیا نیز کاملاً منطبق است.
ایشان افزودند: هر دولتی از دل آرای ملت فلسطین بیرون بیاید تکلیف صهیونیست‌ها و ساکنان سرزمین‌های اشغالی را مشخص خواهد کرد البته در مخالفت با پیشنهاد منطقی ما گفته‌اند این به معنای فروپاشی رژیم غاصب است که طبیعی است این رژیم جعلی باید دچار فروپاشی شود.
رهبر معظم انقلاب درباره‌ی سوریه نیز تأکید کردند: حرف ما در این زمینه، مستحکم‌ترین حرف‌ها است؛ ما معتقدیم معنی ندارد کشورهای دیگر دور هم جمع شوند و راجع به یک نظام حکومتی و رئیس آن حکومت تصمیم بگیرند؛ این بدعتی خطرناک است که هیچ حکومتی در جهان اجرای آن را درباره‌ی خود نمی‌پذیرد.
امام خامنه‌ای افزودند: راه‌حل مسئله‌ی سوریه، انتخابات است و برای این کار باید با قطع کمک‌های نظامی و مالی به معارضین، ابتدا جنگ و ناآرامی پایان پذیرد تا مردم سوریه در محیطی امن و آرام، هر کس را می‌خواهند انتخاب کنند.
ایشان در همین زمینه با رد تجزیه‌ی کشورها و تبدیل آنها به واحدهای کوچک قومی افزودند: مرجع قرار دادن یکی از گروه‌های مسلح برای تصمیم‌گیری و تشکیل دولت، منطقی و مورد قبول نیست و این‌گونه فرمول‌ها عملاً باعث ادامه یافتن جنگ می‌شود.
امام خامنه ای درباره‌ی عراق نیز گفتند: تقسیم این کشور به مناطق عرب شیعه، عرب سنی و کُرد، کاملاً مخالف منافع مردم، عملی نشدنی، بی‌معنا و غیرقابل قبول است.
ایشان خاطرنشان کردند: وحدت سرزمینی، تمامیت ارضی عراق و مرجع بودن آرای مردم، اصول راه‌حل ایران درباره‌ی عراق است.
رهبر معظم انقلاب درباره‌ی یمن نیز افزودند: قطع فوری جنایات سعودی و آغاز گفت‌وگوهای یمنی – یمنی، می‌تواند پایان‌بخش درگیری‌های این کشور باشد.
ایشان خاطرنشان کردند: رفتار سعودی‌ها در یمن و سوریه، یک بام و دو هوا است؛ آنها درباره‌ی یمن می‌گویند به درخواست رئیس‌جمهور مستعفی و فراری یمن در این کشور دخالت نظامی کرده‌اند اما درباره‌ی سوریه حاضر نیستند به درخواست رئیس‌جمهور قانونی این کشور، از حمایت از معارضین مسلح دست بکشند.
رهبر انقلاب درباره‌ی بحرین نیز افزودند: مردم بحرین هیچ چیزی جز حق رأی و حق انتخاب نمی‌خواهند و ما این درخواست آنها را منطقی می‌دانیم.
امام خامنه‌ای پس از بیان راه‌حل‌های جمهوری اسلامی برای حل مشکلات منطقه افزودند: عامل اصلی این ناامنی‌ها، حمایت آمریکا از رژیم صهیونیستی و گروه های تروریستی است و این سیاست‌ها با سیاست‌های جمهوری اسلامی صد و هشتاد درجه متفاوت است.
رهبر معظم انقلاب با رد مذاکره با آمریکا درباره‌ی مسائل منطقه‌ای خاطرنشان کردند: آمریکایی‌ها دنبال تحمیل منافع خود هستند نه حل مسائل، آنها می‌خواهند ۶۰، ۷۰ درصد خواسته‌هایشان را در مذاکره تحمیل کنند و بقیه‌ی اهدافشان را هم به‌طور غیرقانونی، عملاً اجرا و تحمیل کنند؛ پس مذاکره چه معنایی دارد؟
ایشان در ادامه‌ی سخنانشان توسعه‌ی مستمر روابط با همسایگان، کشورهای اسلامی و کشورهای آفریقایی را از دیگر الزامات سیاست خارجی برشمردند.
امام خامنه‌ای همچنین تعبیر رزمندگان و جنگ‌آوران خطوط مقدم در عرصه‌ی بین‌الملل را شایسته‌ی شغل و شأن مسئولان و کارکنان وزارت خارجه خواندند و افزودند: وزارت خارجه با توجه به اهداف و وظایف خود به‌خوبی فعال است و به‌خصوص در تجربه‌ی اخیر مذاکرات هسته‌ای، آقای دکتر ظریف و همکارانشان آزمون خوبی از سر گذراندند.
رهبر معظم انقلاب با تحسین تلاش و جدیت تیم مذاکره‌کننده گفتند: احساس قدرت و نشستن در مقابل ۶ قدرت جهانی، دفاع از اهداف و تثبیت حضور و وجود خود به طرف‌های مقابل، از جمله نقاط قوت مذاکره‌کنندگان کشورمان در مذاکرات هسته‌ای بود.
ایشان، تدین را مهمترین نقطه‌ی قوت آقای ظریف خواندند و افزودند: بنده مکرر برای شما عزیزان دعا می‌کنم.
رهبر معظم انقلاب افزودند: در اجرای برجام نیز باید نکات مهم و مورد نظر را دنبال کنید که تحقق این موارد هم امکان‌پذیر است، همچنان‌که آقای رئیس جمهور نیز به بنده گفتند دستیابی به برخی از نتایج ابتدا باورپذیر نبود اما شما ایستادید و ما هم ایستادیم و ممکن شد.
بخش سوم و پایانی بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، توصیه‌ها و تذکراتی خطاب به سفیران و نمایندگان جمهوری اسلامی در خارج از کشور بود.
«تثبیت و تکیه بر مؤلفه‌های قدرت و اقتدار ملی» از جمله «نقش پُررنگ و تعیین‌کننده‌ی مردم در کشور»، «نیروی انسانی کارآمد، زبده، جوان و پُرشمار» و «پیشرفت‌های شگفت‌انگیز علمی و فناوری»، «پایبندی عمیق سفیران و نمایندگان خارجی به موازین دینی و روحیه‌ی انقلابی»، «استفاده از ظرفیت کشورهای عدم تعهد» و «نقش‌آفرینی در تحقق اقتصاد مقاومتی» از جمله‌ی این توصیه‌ها بود.
حمید دیانی

 

در همین زمینه بخوانید :

ـ متن کامل سخنرانی امام خامنه ای در دیدار وزیر امور خارجه، سفیران و مسئولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور

ـ مهم : منشور سیاست خارجی جمهوری اسلامی از دیدگاه امام خامنه ای

لينک کوتاه مطلب: https://miniurl.ir/y5aUz