تبیین بیانات امام خامنه ای در دیدار رؤسای دانشگاه ها - قسمت اول/ هشدار پرتکرار امام جامعه و بی توجهی مستدام مسئولین دولت یازدهم

رهبر معظم انقلاب اسلامی در پنج ماه اخیر، چهار دیدار با فعالان عرصه‌ی علم داشته‌اند. در همه‌ی این دیدارها «پیشرفت علمی» یکی از نکات مورد تأکید ایشان بوده است. این موضوع یکی از محورهای اصلی گفتمان‌سازی و مدیریت کلانِ رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیش از یک دهه‌ی اخیر بوده است. با اقبالی که این موضوع در حوزه‌ی عمومی یافت، حرکت علمی کشور فراتر از دستگاه‌های دولتی پیگیری شد و نتایج و ثمرات درخشانی به دست آمد: «حرکت علمی تبدیل شد به یک گفتمان؛ یعنی کار، منحصر نماند در چند دستگاه دولتی؛ یعنی بین دانشگاه‌ها و دانشجوها؛ شد یک گفتمان عمومی... تبدیل شده به یک فضای عمومی و خواست عمومی؛ این خیلی باارزش است. این گفتمان را حفظ کنیم.»(۱۳۹۴/۰۶/۰۴) از رهگذر دستاوردهای این جنبش علمی بود که در عرصه‌ای چون هسته‌ای برای کشور «قدرت» تولید شد و گامی بلند در مسیر ارتقا و تثبیت «اقتدار ملّت ایران» برداشته شد: «شش قدرت، امروز ناچار شدند که گردش چند هزار سانتریفیوژ را در کشور تحمّل کنند؛ ناچار شدند ادامه‌ى این صنعت را در کشور تحمّل کنند؛ ناچار شدند ادامه‌ى تحقیقات و توسعه‌ى این صنعت را تحمّل کنند... این معنایش چیست جز اقتدار ملّت ایران؟ این بر اثر ایستادگى ملّت، مقاومت ملّت، و بر اثر شهامت و ابتکار دانشمندان عزیز ما است.»(۱۳۹۴/۰۴/۲۷)

 سه عامل  مأیوس کردن دشمن

دشمنی قدرت‌های مستکبر و سلطه‌گر با ایران اسلامی نیز برای جلوگیری از تثبیت و قدرت‌یابی الگویی است که در آن پیشرفت های‌ علمی توأمان با معنویّت دنبال می‌شود: «شما تصوّر کنید... یک کشوری با این خصوصیّات: با علم پیشرفته، با صنعت پیشرفته، با یک جمعیّت ۱۵۰ میلیونی یا ۲۰۰ میلیونی، و با برخورداری از معنویّت، یعنی دنبال سلطه نیست، دنبال زورگویی نیست، دنبال تحمیل حرف خودش به دیگران نیست، به مظلومین کمک می‌کند، و در مقابل گُنده‌گویی‌های زورگوهای دنیا می‌ایستد؛ یک کشور این‌جوری را تصوّر کنید؛ ببینید این چقدر برای استکبار جهانی سنگین است! همه‌ی تلاشی که امروز میشود در مواجهه‌ی با جمهوری اسلامی، برای این است که چنین روزی پیش نیاید.»(۱۳۹۴/۰۶/۱۲) به همین دلیل است که در فضای  امروز کشور، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «در کنار اقتصاد مقاومتی» و «حفظ روحیّه‌ی انقلابی‌گری»، «علم پیشرفته» را به عنوان یکی از مولفه‌های اساسی اقتدار ملّی معرفی کرده و بر ضرورت «از دست ندادن شتاب پیشرفت علمی» به جد تأکید می‌کنند.  چراکه تنها در صورت تحقق این سه عامل فوق دشمن «مأیوس» شده و دست از دشمنی برمی‌دارد: «کاروان علم شتاب خود را از دست ندهد، در علم پیشروی کنیم، همه چیز به علم وابسته است.»(۱۳۹۴/۰۶/۱۸)

 شتاب پیشرفت علمی تنزّل کرده است

بر این اساس کم شدن شتاب پیشرفت علمی کشور در برهه‌ی اخیر، می‌تواند راه دشمنی دشمن بر ما را هموار کند و در مسیر قدرت‌مند شدن ملت ایران و تثبیت اقتدار کشور در عرصه‌ی جهانی خلل جدی ایجاد کند. نکته‌ای که مورد انتقاد رهبر انقلاب قرار گرفته و باعث شد ایشان در تیر ماه ۹۴ و در دیدار اساتید دانشگاه نسبت به آن هشدار داده و جلوگیری از کاهش این شتاب را از مسئولان مطالبه نمایند: «رسیدن ما به رتبه‌ی بالای علمی، ناشی از شتاب فوق‌العاده‌ی کار بود. طبق آمارهای جهانی، شتاب پیشرفت علمی در کشور، سیزده برابرِ متوسّط جهان بود؛ این را مراکز آماریِ علمی دنیا اعلام کردند که ما هم مکرّر قبلاً اعلام کردیم. این شتاب، امروز کم شده... علی‌الظّاهر از رتبه‌ی شانزدهم یا پانزدهم تنزّل نکردیم -این درست است- امّا بایستی ترقّی میکردیم؛ یعنی آن شتاب بایستی ادامه پیدا میکرد؛ این شتاب امروز کم شده... کاری کنید که شتاب رشد علمی فروکش نکند.»(۱۳۹۴/۰۴/۱۳) رهبر معظم انقلاب اسلامی در ادامه‌ی همین هشدار بحث «حاشیه‌سازی‌ها» در فضای دانشگاه‌ها را مورد توجه قرار داده و به صورت جدی نسبت به سیاسی‌کاری و حاشیه‌سازی تذکر دادند: «محیط علمی کشور را از حاشیه‌سازی‌ها برکنار نگه دارید... سیاست‌بازی نشود، سیاسی‌کاری نشود، حاشیه‌سازی نشود. این حاشیه‌سازی‌ها به کار اصلی که عبارت است از کار علم و پیشرفت علم با همه‌ی خصوصیّاتی که این مسئله دارد، لطمه میزند.»(۱۳۹۴/۰۴/۱۳) در ادامه‌ی همین روند و به دلیل افت سرعت پیشرفت علمی کشور، رهبر انقلاب بار دیگر در دیدار خود با رئیس‌جمهور و اعضاى هیأت دولت‌ در شهریور ماه نسبت به این مسئله تذکّر دادند: «نگذارید شتاب علمی در دهه‌ی دوّم چشم‌انداز... کم بشود... این به نظر من خیلی مسئله‌ی مهمّی است. خب، علم زیرساخت اصلی کشور است.»(۱۳۹۴/۰۶/۰۴) حال مطالبه‌ی جدی رهبر انقلاب اسلامی از مسئولان و مدیران ارشد دولتی و فعالان دانشگاهی پیش‌روی همگان است. این مطالبه‌ بازهم به صورتی شفاف و در دیدار اخیرشان با روسای دانشگاه‌های کشور مطرح شد. تاکید بر «جلوگیری از اُفت شتاب پیشرفت علمی» و پرهیز از «حاشیه‌سازی و سیاست‌بازی» در فضای علمی و دانشگاهی کشور دغدغه‌‌ای است که در یک بازه کوتاه پی‌درپی تکرار شده است. قطعا هرگونه بی‌توجهی یا کم‌کاری مسئولان و دست‌اندرکارانِ امر در مسیر تحقق آن، علاوه بر پیامدهای منفی، خسارت‌های جبران‌ناپذیری برای اقتدار ملی جمهوری اسلامی ایران خواهد داشت.(+)